Helaas zien we in de praktijk regelmatig patiënten met continue pijn door de gevolgen van kanker. Dit kan direct door de kanker komen of bijvoorbeeld in de vorm van zenuwpijn door beknelling van een zenuw. Gelukkig kan de pijn vaak wel behandeld worden met medicatie of indien mogelijk door middel van een zenuwblokkade. Maar wat de oorzaak en bijbehorende behandeling ook is, de invloed die de pijn heeft op de kwaliteit van leven van deze mensen is onvoorstelbaar groot. Ook voor mij als behandelend dokter kun je je eigenlijk niet voorstellen wat continu pijn hebben doet met een mens. Het is vreselijk!
Als je diepgaand in gesprek gaat met de patiënt kom je erachter dat het hebben van chronische pijn invloed heeft op alle facetten van het leven. Pijn vreet energie, maakt je afhankelijk en ontneemt de zin om ook maar iets te ondernemen. Mensen kunnen jaren lang hebben genoten van lekker eten en drinken. Helaas is dit er nu vaak niet meer bij. Mensen hebben geen zin meer om te eten en bovendien smaakt het helemaal nergens meer naar. Maar, nog los van alle lichamelijke bezwaren van het hebben van pijn vergeten we soms het belangrijkste eigenlijk nog: de emotionele en psychische gevolgen van het hebben van continue pijn. Want deze gevolgen zijn groot en worden niet altijd even goed op waarde geschat.
Pijn vreet dus met name aan het innerlijke van de mens. Waar houdt het op? Wordt het ooit nog beter? Mensen vertellen mij regelmatig dat ze het leven niet meer zien zitten. Zo kan het niet verder, toch? Deze uitspraken raken mij als dokter en als mens. Ik word er zelf ook verdrietig van als ik mensen zo zie lijden en zie worstelen met het leven. De angst en het onvermogen raakt mensen tot in het diepste van hun zijn. Daarom vind ik het belangrijk deze innerlijke strijd te herkennen en hieraan erkenning te geven. Je kunt juist helpen door dit bespreekbaar te maken en handvatten te bieden, bijvoorbeeld in de vorm van psychische ondersteuning door een daar in gespecialiseerde zorgverlener.
Als besluit wil ik iedereen oproepen om het bovenstaande mee te nemen in je eigen leven. Kijk eens rond in je eigen omgeving, dichtbij of wat verder weg en probeer in gesprek te gaan met iemand die continu pijn heeft. En richt je dan vooral op de beleving die deze persoon heeft en wat pijn allemaal met hem of haar doet. Hopelijk kunnen we op deze manier allemaal een steentje bijdragen aan het welzijn van mensen met pijn door de gevolgen van kanker!
Harm Westdorp, arts Palliatief Consult Team en internist-oncoloog in opleiding